Tweedehandsgeneesmiddelen

In tijden van crisis en bezuiniging is het goed dat er nagedacht wordt over het tegengaan van verspilling. Dit is ongetwijfeld de achtergrond van het idee van artsen en apothekers om ongebruikte geneesmiddelen terug te brengen naar de apotheek en opnieuw ter hand te stellen aan een andere patiënt. Het lijkt een simpel en goed idee. Volgens mij staan er toch wel enige wetten in de weg en andere bezwaren.

Ik wijs in de eerste plaats op de onvolprezen nieuwe richtlijn ter voorkom ing dat vervalste geneesmiddelen in het legale circuit terecht gaan komen. Eén van de maatregelen die , om de patiëntveiligheid te verhogen, in de richtlijn is opgenomen is dat er een gesloten systeem van fabrikant of importeur tot de patiënt komt . Ieder d oosje wordt via een computersysteem gevolgd tot het aan een patiënt waar dan ook in de EU wordt afgeleverd. Dit systeem met de unique identifier zou danig in de war raken als een doosje dat al eens is afgeleverd, terug in het systeem komt. Ook kan ik mij v oorstellen dat de Europese Commissie niet heel blij zou zijn als in Nederland een nieuwe methode om vervalste geneesmiddelen in het systeem te brengen wordt uitgevonden: wie kan controleren of de geretourneerde geneesmiddelen geen vervalsingen zijn? Nu geloof ik zelf dat de maatregelen van de richtlijn vervalste geneesmiddelen echt tot een grotere patiëntveiligheid leiden, maar het systeem wordt natuurlijk echt ongeloofwaardig als er een nieuwe toegangsroute naar het legale circuit wordt gecreëerd.

Er is ook een ander praktisch punt en dat betreft de financiële administratie. Stel ik heb een eigen bijdrage moeten betalen voor een geneesmiddel dat ik uiteindelijk niet gebruik. Als het terug gaat naar de apotheek, krijg ik dan een evenredig deel van dit geld terug? En hoe gaat de apotheker de declaratie met de zorgverzekeraars – zowel die van de eerste patiënt als die van de tweede patiënt regelen?

En dan is er de juridische overdenking. Het is zeer onwaarschijnlijk, maar stel nu dat zich een ernstige bijw erking voordoet na gebruik van een tweedehands geneesmiddel. Wie is er dan aansprakelijk? Het bedrijf dat het geneesmiddel via de gereguleerde route in de handel bracht? De persoon die het geneesmiddel een tijdje in zijn bezit heeft gehad? Of toch de apotheker die het besluit heeft genomen dat het geneesmiddel nog prima in orde was?

Verspilling moet worden tegengegaan. Maar of het nu een goede oplossing is om een geneesmiddel dat is overgebleven, opnieuw ter hand te stellen aan een andere patiënt waag ik te betwijfelen. Is het niet logischer om aan terminale patiënten een kleinere hoeveelheid ineens te leveren? En – als er sprake is van een eerste uitgifte – kan dan niet beter eerst een hoeveelheid voor bijvoorbeeld één week gegeven worden? Dit heeft niet alleen als voordeel dat verspilling voorkomen wordt, maar ook dat voorkomen wordt dat in sommige huishoudens enorme hoeveelheden gevaarlijke producten in huis zijn, die door de beoogde gebruiker of door anderen wellicht onjuist gebruikt worden en daarmee een gevaar voor de volksgezondheid opleveren.

Mijn voorstel zou zijn om nog eens te kijken naar de receptregelvergoeding. Kan het niet zo geregeld worden dat een recept in porties wordt uitgeleverd: eerst voor zeven dagen en dan de rest, al dan niet in kleine porties? Volgens mij is de enige reden dat iedere keer voor drie maanden wordt afgeleverd dat hierdoor de declaratie van de apotheekhoudende voor andere dan materiële kosten beperkt wordt. De miljoenenbesparing die in het vooruitzicht wordt gesteld ka n – zonder de introductie van nieuwe risico’s voor de volksgezondheid – ook gerealiseerd worden door de bezorger van de apotheek het geneesmiddel in kleine porties te laten afleveren.

In dit licht lijkt het voorstel een oplossing te zijn voor het verkeer de probleem. Beleidsmakers, het is vaak beter om eerst het op te lossen probleem goed te definiëren, dan om eerst een oplossing te vinden en dan het probleem erbij te zoeken.